Inleiding

Voor u ligt het wijkactieprogramma 2017 voor West. U leest in dit programma welke projecten de gemeente Utrecht samen met bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partijen het komend jaar uitvoert om te werken aan de belangrijke vraagstukken in de wijk.

De stad Utrecht is ingedeeld in tien wijken. Naast de indeling in wijken hanteert de gemeente, afhankelijk van het onderwerp, een nadere indeling naar 34 sub-wijken, 111 buurten of 194 sub-buurten. Afhankelijk van de wijk hebben inwoners soms meer affiniteit met de naam van de buurt dan met de naam van de wijk. In de wijkactieprogramma’s staat bij de meeste activiteiten de buurt of de straat genoemd.

Wijkactieprogramma

1. Projecten die bijdragen aan de belangrijkste wijkambities voor de periode 2014–2018; deze wijkambities zijn eerder vastgesteld als richtinggevend kader voor de gezamenlijke inzet van de gemeente Utrecht, bewoners, ondernemers, woningcorporaties en andere partners in de wijk.

2. Complexe projecten waar meerdere gemeentelijke afdelingen en andere partijen bij betrokken zijn.

3. Projecten die deel uitmaken van een gebieds- of buurtaanpak, in die delen van de wijk die bijzondere aandacht vragen.

Proces

Dit programma is de uitkomst van diverse dialogen/gesprekken in de wijk, de beantwoording van de enquête over de toekomst van de wijk, de antwoorden op vragen in het bewonerspanel en uitspraken van de wijkraad. Het programma 2017 is een logisch vervolg op het programma 2016 en vervolgt die aanpak.

Leeswijzer

Het wijkactieprogramma begint met een beknopte beschrijving van de wijk. Daarna vindt u de wijkambities en speerpunten voor de periode 2014-2018, en vervolgens leest u welke concrete projecten en activiteiten in 2017 bijdragen aan de realisatie van deze drie wijkambities. We sluiten af met een toelichting op complexe projecten en trajecten en gebiedsaanpakken voor die delen van de wijk die extra aandacht vragen.

Contact en informatie

Voor meer informatie over de wijkambities 2014-2018 en voor de tien wijkactieprogramma's van alle wijken kijk op www.utrecht.nl/wijkambities of www.utrecht.nl/wijkactieprogramma.

Hebt u zelf een plan, idee of initiatief voor de wijk? Of wilt u een bijdrage leveren aan de uitvoering van één van de beschreven projecten? U bent van harte welkom! Neem contact op met het wijkbureau voor een afspraak: telefoon 030 - 286 00 00 of per mail west@utrecht.nl.

De wijk West

Binnen West zijn er grote verschillen tussen de subwijken, van een multimodaal bedrijventerrein tot een kleinschalige woonwijk. West heeft 29.052 inwoners. Veel bewoners geven aan zelf actief te (willen) zijn. Zij dragen bij aan de ontwikkelingen en sfeer in de wijk.

Beschrijving van de wijk

Met de ontwikkeling van Leidsche Rijn en Vleuterweide ten westen van de wijk, is West niet meer de meest westelijke wijk van Utrecht. De wijk ligt tussen barrières; in het westen het Amsterdam-Rijnkanaal, aan de noordkant het spoor, aan de zuid- én westkant grote doorgaande wegen. De wijk heeft veel water. Zo ligt de Utrechtse haven in West en doorsnijdt het Merwedekanaal de wijk. De buurten onderling verschillen sterk, maar in de wijkcijfers zijn die verschillen niet te zien. Vergeleken met 2012 ontvangen meer huishoudens in West bijstand (5,2% tegen 3,5% in 2012). Het aantal arbeidsplaatsen in West (met name Lage Weide) is ten opzichte van 2011 met bijna 9% afgenomen. Vergeleken met 2011 is het percentage van bewoners dat aangeeft zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt flink gestegen (van 31% naar 40%). Het percentage dat overlast ervaart van jongeren is gestegen van 19 naar 21. Het aantal woninginbraken is verder afgenomen; van 33 inbraken per 1000 woningen in 2011 naar 13 in 2015. Bewoners van West zijn positiever over hun buurt en de sociale cohesie dan de gemiddelde Utrechter. Ze waarderen hun buurt met een rapportcijfer 7,4 (stedelijk 7,1) en de sociale cohesie met een 6,1 (stedelijk 5,8). De staat van de openbare ruimte in West wordt ongeveer gelijk beoordeeld als in 2011, met gemiddeld een 6,4 (stedelijk 6,6). De verkeersveiligheid in West krijgt de laagste waardering van de stad. Slechts 29% van de bewoners is hierover tevreden (tegen 37% in 2011, en 44% in Utrecht). De tevredenheid over fietsparkeergelegenheid is ook afgenomen.

De top-drie van buurtproblemen volgens bewoners van de wijk West:

• Verkeersproblematiek in ruime zin (46%)
• Problematiek openbare ruimte (25%)
• Criminaliteit en drugsoverlast (22%).

De verschillen bínnen de wijk zijn groot: een stedelijke veelkleurigheid aan de ene kant en een dorps karakter aan de andere kant. Lombok laat zich niet vergelijken met Oog in Al. Oog in Al kent op haar beurt ook grote verschillen: deels (dure) particuliere woningbouw, deels sociale huurwoningen (Halve Maan Noord). Nieuw Engeland en Majellapark kennen veel starters, Lombok-Oost heeft een gemengde bevolking waaronder gezinnen en studenten. Lage Weide is een geheel eigensoortig gebied: een multimodaal bedrijventerrein van nationaal formaat. Op gezondheidsgebied zijn dezelfde verschillen te zien: als geheel scoort West gemiddeld, de verschillen tussen de buurten zijn groot. West ligt aan een aantal belangrijke doorgaande wegen. Grote infrastructurele ontwikkelingen hebben hun weerslag op de wijk, de Pijper-Haydn-Lessinglaan en Cartesiusweg (deels al ingericht als stadsboulevard) ervaren bewoners als een barrière waar (te) hard gereden wordt. Te hard rijden is ook een bron van ergernis op de Kanaalstraat/Laan van Nieuw Guinea.

Kaart van de wijk

West heeft drie subwijken en elf buurten. Wijkambities 2014-2018: drie speerpunten

In 2013 heeft de gemeente in samenwerking met bewoners en partners uit de wijk de wijkambities voor West vastgesteld voor de periode 2014 – 2018. Dit wijkactieprogramma 2017 is daar een uitwerking van en is een vervolg op het wijkactieprogramma 2016 dat momenteel in uitvoering is.

In de wijkambities 2014 – 2018 worden drie speerpunten omschreven:

• Samenleven in de wijk, betrokken burgerschap, civil society vormgeven.
• Een goede aansluiting met de Binnenstad en de ontwikkeling van het Westplein
• Versterken Kanaalstraat en Damstraat en omgeving.

Daarnaast wordt aangegeven dat er buurtaanpakken gewenst zijn in Halve Maan-Noord, Lombok-Oost en het Verdomhoekje. In deze buurten is sprake van stapeling van problematiek. Daarnaast wordt aangegeven dat verkeer een van de belangrijkste thema’s is in de wijk West. In dit wijkactieprogramma wordt de aanpak van de verkeersproblemen in de wijk benoemd als ‘complex project’.

In de wijkambities wordt aangegeven welke thema’s de wijk belangrijk vindt en in het wijkactieprogramma is te lezen welke inspanningen de gemeente op die thema’s zal plegen in 2017, naast alle andere programma’s, projecten en werkzaamheden.

Actualiteit.

De wijkambities zijn enkele jaren geleden opgesteld. Sindsdien zijn er natuurlijk wel allerlei ontwikkelingen, niet alleen op lokaal niveau maar ook op landelijk en mondiaal niveau. Deze ontwikkelingen hebben ook hun weerslag in de wijk West. De vluchtenlingencrisis heeft geleid tot een uitbreiding van het aantal opvangplekken in West van 450 naar 850. Ook zaken die ver van de wijk lijken te staan, zoals opwarming van de aarde en klimaatverandering hebben hun effect. Zo is de overlast in de souterrain woningen in Lombok een direct gevolg van korte, maar zeer hevige regenbuien. Iets dat de komende jaren alleen maar toe zal nemen. Bij toekomstige gebiedsontwikkelingen zal daar dan ook steeds meer aandacht voor gaan komen. Datzelfde geldt voor maatregelen op gebied van energiebesparing, luchtkwaliteit en ‘Healthy Urban Living’. Het college zet in op gezonde verstedelijking. Ook bij de verschillende gebiedsontwikkelingen in West, zoals de Cartesiusdriehoek en Welgelegen, is dit een belangrijk thema. De ambities van de wijk blijven onverminderd van kracht, maar in de uitwerking naar de inspanningen zullen ook de ambities van de stad betrokken worden.

Wijkambitie 1: Versterken civil society en betrokken burgerschap

West heeft veel bewoners die zich voor de wijk willen inzetten. Waar de wijk hoog op scoort, is op creativiteit, de vele initiatieven, sociale samenhang, buurtondernemingen, community art-projecten en de vele zzp’ers. Een dynamische wijk, waar aan het begrip 'civil society' al jaren inhoud wordt gegeven. Het zoeken naar ruimte voor nieuwe en vernieuwende samenwerkingsvormen, in voortdurende dialoog met de samenleving, het invullen van de betekenis van ‘faciliteren’ en het vormgeven van co-creatie zijn belangrijke opdrachten, ook in 2017.

Wijkambitie 2: Aansluiting met de binnenstad verbeteren en het Westplein organisch ontwikkelen

Een goede aansluiting op de binnenstad biedt West grote kansen en is van belang voor de economische kracht van de wijk. De herinrichting van het Westplein kan nog vele jaren duren, maar intussen is een organische ontwikkeling van het gebied gewenst. Dit is tevens een kans voor het ontwikkelen van nieuwe vormen van betrokken burgerschap.

Wijkambitie 3: Versterken Kanaalstraat en Damstraat (en omgeving)

De Kanaalstraat en de Damstraat vormen het hart van de wijk West. Ze bieden een levendige en aantrekkelijke aanblik, maar vormen ook een lastig vraagstuk vanwege diverse problemen op het gebied van leefbaarheid, verkeer en veiligheid. In 2016 zijn we begonnen met een lange termijn toekomst visie op te stellen met participatie van zoveel mogelijk belanghebbenden en betrokkenen. Dat proces willen we in 2017 afronden. In 2017 willen we dan ook in lijn met de lange termijn visie een aantal fysieke maatregelen in uitvoering brengen. En voortgaan met een intensieve veiligheidsaanpak.

Wijkambitie 1: Versterken van de civil society en betrokken burgerschap

West heeft veel bewoners die zich voor de wijk willen inzetten. De wijk scoort hoog op creativiteit. Ook de vele initiatieven, sociale samenhang, buurtondernemingen, community art-projecten en de vele zzp’ers zijn tekenend voor West.. Een dynamische wijk, waar aan het begrip 'civil society' al jaren inhoud wordt gegeven. Belangrijke opdrachten voor 2017 zijn het werken aan een goede opvang en begeleiding van de vluchtelingen die in de wijk wonen en het zoeken naar ruimte voor nieuwe en vernieuwende samenwerkingsvormen, het invullen van de betekenis van ‘faciliteren’ en het vormgeven van cocreatie. Alles gebeurt in voortdurende dialoog met de samenleving.

Versterken samenwerking

We blijven inzetten op het verder versterken en verbeteren van de samenwerking tussen gemeentelijke professionals, instanties, initiatiefnemers, buurtorganisaties en ondernemingen. Een van de middelen die we hiervoor zullen inzetten is het met enige regelmaat organiseren van themalunches, waarvoor alle betrokkenen bij een bepaald thema worden uitgenodigd. Inhoudelijke besprekingen worden op een vruchtbare manier gecombineerd met informele netwerkgesprekken

Inzet gemeente: Wijken.

Inzet budget: Wijken.

Inzet partners: diverse organisaties die in de wijk actief zijn.

Verantwoordelijke afdeling: Wijken.

Bewonersbod / Right to challenge

Een bijzondere vorm van cocreatie is wanneer bewoners aangeven een overheidstaak liever zelf uit te voeren omdat ze met hun lokale kennis beter kunnen aansluiten bij de noden van hun eigen wijk. De proefchallenge (Bewonersbod) met WishingWellWest loopt tot en met 2017. In overleg met de betrokkenen wordt bepaald hoe hier vervolg aan wordt gegeven, mede in het kader van de nieuwe uitvraag sociaal makelaarschap. De gemeente gaat in gesprek met overige initiatieven in de wijk op basis van de spelregels die worden afgesproken over Bewonersbod. Op speeltuin Bankaplein wordt gewerkt aan verdere verzelfstandiging in samenwerking met alle betrokken bewoners en organisaties.

Inzet gemeente: Maatschappelijke Ontwikkeling.

Inzet budget: Maatschappelijke Ondersteuning.

Inzet partners: buurtorganisaties en initiatiefnemers.

Verantwoordelijke afdeling: Maatschappelijke Ontwikkeling.

Podium West

Podium West is een jaarlijks terugkerende bijeenkomst gericht op initiatiefnemers in de wijk. De thema’s zijn verschillend. Het blijkt telkens weer inspirerend voor alle aanwezigen om te zien hoeveel initiatieven er bloeien in de wijk West. Behalve wederzijdse inspiratie zijn deze bijeenkomsten ook heel geschikt voor het leggen van onderlinge contacten.

Inzet gemeente: wijkbureau West.

Inzet budget: Wijken.

Inzet partners: buurtorganisaties en initiatiefnemers.

Verantwoordelijke afdeling: Wijken.

Ondersteuning indieners initiatieven

In West wordt relatief vaak een beroep gedaan op het Initiatievenfonds. Er zijn veel bewonersinitiatieven in West, en dat is een goede zaak. Het grote aantal initiatieven en aanvragen voor een bijdrage uit het Initiatievenfonds vraagt veel inzet van met name het wijkbureau. De grondhouding ten opzichte van initiatieven is steeds dat er voor goede ideeën altijd ruimte gezocht moet worden, ook als er meer nodig is dan een bijdrage uit het Initiatievenfonds.

Inzet gemeente: wijkbureau West.

Inzet budget: Initiatievenfonds.

Inzet partners: Initiatiefnemers.

Verantwoordelijke afdeling: Wijken.

Opvang en begeleiding van vluchtelingen

In 2016 is de opvang van asielzoekers in West flink toegenomen. Het bestaande AZC wordt met 150 plaatsen uitgebreid en daarnaast komt er een dependance aan de Ravellaan met 250 asielzoekers. Het totaal komt daarmee op 850 asielzoekers. Het betreft zowel gezinnen als alleenstaanden uit verschillende gebieden. Inwoners van Welgelegen en Oog in Al maken zich er sterk voor om de opvang niet tot een van de buurt afgekeerde geïsoleerde plek te maken, maar om bewoners van de locaties zoveel mogelijk te betrekken bij de buurt. We willen de ‘oude’ en ‘nieuwe’ bewoners daarbij zoveel mogelijk ondersteunen. In klankbordgroepen met bewoners en professionals worden goede afspraken gemaakt over verschillende beheeraspecten.

Inzet gemeente: MO/PMB, Veiligheid en Wijken.

Inzet budget: MO (Scholing) en IF.

Inzet partners: Bewonersorganisaties, COA, “Welkom in Utrecht”, Vrijwilligerscentrale, en anderen.

Verantwoordelijke afdeling: MO (stedelijke deel) / Wijken.

Wijkambitie 2: Aansluiting met de binnenstad verbeteren en het Westplein organisch ontwikkelen

Een goede aansluiting op de binnenstad biedt West grote kansen en is van belang voor de economische kracht van de wijk. Definitieve ontwikkeling van het Westplein zal wellicht nog jaren op zich laten wachten, maar er zijn goede mogelijkheden om nu al de dominantie van asfalt en autoverkeer terug te dringen en ruimte te maken voor andere functies.

Planvorming

Het Westplein vormt nu nog een grote barrière tussen de binnenstad en Lombok. Voor dit plein en het gebied er om heen worden plannen gemaakt voor een nieuwe inrichting. We verwachten dat medio 2017 de conceptstructuurvisie voor Het Nieuwe Centrum zal kunnen worden vastgesteld. Daaraan voorafgaand vinden uitvoerige besprekingen plaats met alle betrokken partijen, waaronder met name ook bewoners. Daarbij worden verschillende keuzes tegen het licht gehouden. Na vaststelling van de conceptstructuurvisie zal nog een normale inspraakprocedure gevolgd worden, waarna medio 2017 de structuurvisie definitief kan worden vastgesteld door de gemeenteraad. Afhankelijk van deze besluitvorming en de financiële middelen kan vanaf de tweede helft van 2017 gewerkt worden aan de uitwerking van de plannen in een programma van eisen en een bestemmingsplan.

Inzet gemeente: Programma Organisatie Stationsgebied.

Inzet budget: Programma Stedelijke Ontwikkeling.

Inzet partners: bewoners en ondernemers.

Verantwoordelijke afdeling: Programma Organisatie Stationsgebied.

Organische gebiedsontwikkeling

Omdat realisering van de plannen wellicht nog wel enige jaren op zich zal laten wachten, is het belangrijk dat het Westplein in de tussentijd een zo goed mogelijke invulling krijgt. Daarbij spreken we van organische gebiedsontwikkeling, om te benadrukken dat de tussentijd ook een periode is van kansen benutten voor een invulling door en met bewoners. Wij blijven in 2017 gericht op het versterken van de ondersteuning van en de samenwerking met initiatiefnemers in deze organische gebiedsontwikkeling. Stadslandbouw, mobiele tuinen en het paviljoen zijn voorbeelden van initiatieven die al zijn gerealiseerd. Nieuwe initiatieven zullen we zoveel mogelijk faciliteren. Denk bijvoorbeeld aan het verwijderen van onnodige asfaltstroken.

Inzet gemeente: Programma Organisatie Stationsgebied, Stadsbedrijven, Wijken, Maatschappelijke Ontwikkeling.

Inzet budget: Programma Stedelijke Ontwikkeling.

Inzet partners: Initiatieven van bewoners en ondernemers.

Verantwoordelijke afdeling: Project Organisatie Stationsgebied (Programma Stationsgebied).

Wijkambitie 3: Versterken Kanaalstraat en Damstraat

In de wijkambities West 2014 – 2018 staat:

Het gebied rond de Kop van Lombok, Kanaalstraat, Damstraat en Leidsekade vormt de entree en het gezicht van de wijk vanaf de binnenstad. De Kanaalstraat en omstreken is voor de één een levendige kleurrijke mix en voor de ander een georganiseerde chaos. De druk op de buitenruimte is zeer groot: winkelen, bevoorraden, parkeren en fietsen zijn in voortdurend gevecht om de schaarse buitenruimte.

De roep om steviger maatregelen voor de Kanaalstraat en de Damstraat wordt steeds sterker. Ten tijde van het schrijven van dit wijkactieprogramma wordt gewerkt aan de aanleg van verkeersdrempels en fietsstroken. En tegelijkertijd wordt gewerkt aan een proces om tot een gedragen lange termijn visie voor de Kanaalstraat en de Damstraat te komen.

Visie Kanaalstraat en omstreken

De Kanaalstraat en de Damstraat vormen al jarenlang onderwerp van discussie. Waar de een het leuke allochtone karakter roemt, spreekt de ander van een chaotische situatie. Het gaat niet alleen om de inrichting van de buitenruimte, maar ook om het soort winkels en het soort horeca dat hier is en zou moeten zijn. Het gaat ook om het karakter van de straten en het soort gedrag dat sommige mensen hier vertonen. Waarbij onderscheid moet worden gemaakt tussen de sfeer overdag en de sfeer ’s avonds en ’s nachts.

In 2016 en het eerste deel van 2017 wordt een brede discussie gevoerd over de visie voor de lange termijn. Wat is de huidige identiteit van de Kanaalstraat en de Damstraat? Wat willen we daarvan behouden en wat willen we proberen te veranderen? De gemeente wil die discussie voeren met alle belanghebbenden en betrokkenen. Dat betreft winkeliers, bewoners, maar ook mensen uit de omgeving van beide straten. Het gaat er om dat die discussie zo gevoerd wordt dat iedereen zich gehoord voelt. Wellicht kan er een wenkend perspectief geformuleerd worden waar iedereen zich in kan vinden. En als dat niet lukt, lukt het misschien wel om enkele varianten te formuleren die op draagvlak kunnen rekenen.

Inzet gemeente: M&M, REO, wijken.

Inzet budget: Programma bereikbaarheid en Programma Ruimte voor Initiatieven.

Inzet partners: bewoners, winkeliers, andere betrokkenen.

Verantwoordelijke afdeling: M&M, REO, wijkbureau.

Fysieke maatregelen

In 2017 staat een aantal onderhoudsmaatregelen in (delen van) de Kanaalstraat gepland. Het gaat om rioleringsvervanging (voor het stuk tussen de Damstraat-J.P. Coenstraat). Boomvervanging (een deel van de huidige bomen is in slechte conditie) is een andere geplande maatregel. En zo mogelijk worden in 2017 ondergrondse huisvuilcontainers geplaatst. Wellicht dat tegelijk met dit soort maatregelen ook andere aanpassingen in de inrichting van de buitenruimte kunnen worden gerealiseerd, in lijn met de te ontwikkelen lange termijn visie.

Inzet gemeente: Stadsbedrijven.

Inzet budget: Openbare ruimte en groen.

Inzet partners: Bewoners en ondernemers.

Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven .

Rustiger maken verkeersbeeld

In 2016 worden verkeersdrempels aangelegd in de Kanaalstraat en de Laan van Nieuw Guinea. Verder worden er aan beide zijden van de straat fietsstroken aangelegd in rood asfalt. Een andere manier om het verkeersbeeld rustiger te maken kan gevonden worden in het tegengaan van dubbel- en fout parkeren. Daaraan zal de gemeente in 2017 gaan werken bij voorkeur in nauwe samenwerking met de winkeliers.

Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Wijken.

Inzet budget: Programma Openbare ruimte.

Inzet partners: Onder andere politie.

Verantwoordelijke afdeling: Uitvoeringsorganisatie VTH.

Aanpak bedrijfsafval en vervuiling

De gemeente heeft in 2016 onderzoek gedaan naar de manieren waarop de winkeliers in de Kanaalstraat hun bedrijfsafval laten inzamelen. Dit onderzoek vormt de basis voor het maken van een nieuwe benadering. Gemeente en winkeliers hopen te bereiken dat bedrijfsafval minder of helemaal niet meer op straat hoeft te worden gezet.

Inzet gemeente: Stadsbedrijven en Uitvoeringsorganisatie VTH.

Inzet budget: Programma Openbare Ruimte en Groen.

Inzet partners: Ondernemers en bedrijven.

Verantwoordelijke afdeling: Stadsbedrijven en Uitvoeringsorganisatie VTH.

Verbeteren handhaving

Veel bewoners vragen om strengere handhaving op te snel rijden, op dubbel parkeren, fout parkeren, op bedrijfsafval op straat, op te grote uitstallingen, etc. etc. De handhavingscapaciteit is echter beperkt. We zoeken in de komende periode verder naar een goede mix van fysieke maatregelen, het maken van afspraken met bijvoorbeeld ondernemers en bewoners en handhaving zelf. Het is duidelijk dat voor handhaving in de Kanaalstraat en de Damstraat veel capaciteit nodig is. Keuzes in de verdeling van capaciteit worden jaarlijks door de gemeenteraad bepaald.

Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Wijken.

Inzet partners: Winkeliers.

Verantwoordelijke afdeling: Uitvoeringsorganisatie VTH.

Veiligheid versterken

Zie hierover bij hoofdstuk 7 buurtaanpak Lombok Oost.

Complexe projecten: aanpak verkeersknelpunten

De wijk West wordt doorsneden door een aantal grote verkeersaders (Pijperlaan, Haydnlaan, Lessinglaan-Cartesiusweg (de Westelijke Stadsboulevard), Westplein, Vleutenseweg). Vermindering van de barrièrewerking van deze wegen is een opgave voor de komende periode. Verkeer is een complex en deels wijkoverstijgend thema: er is een samenhang tussen het maatregelenpakket Utrecht West, het Westplein, en de ‘knijp’ Monicabrug.

West scoort laag als het gaat om de beleving van de verkeersveiligheid. In een aantal straten wordt (veel) te hard gereden. Maar het gaat niet alleen om autoverkeer. Parkeren en fietsparkeren zijn in delen van de wijk ‘hot issues’. De inspanningen op het gebied van verkeer in West 2017 zullen allemaal uitgevoerd worden binnen het raamwerk van het in 2016 vastgestelde mobiliteitsplan: Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen. De gemeente wil hiermee meer ruimte creëren voor de voetganger en de fietser, zorgen voor aantrekkelijk openbaar vervoer voor de langere afstanden, en er voor zorgen dat auto’s zoveel mogelijk via de Ring rijden.

Westelijke stadsboulevard

De herinrichting van verbindingswegen tot stadsboulevards is één van de projecten uit het mobiliteitsplan 'Slimme Routes', Slim Regelen, Slim Bestemmen. Door een nieuw evenwicht te zoeken tussen het groeiend verkeer en de beschikbare ruimte in de stad, wil Utrecht de stad gezond, aantrekkelijk èn bereikbaar houden. Met de herinrichting tot stadsboulevard willen we meer ruimte maken voor groen, de leefbaarheid verbeteren en de wegen veiliger oversteekbaar maken voor fietsers en voetgangers. In West betekent de komst van de westelijke stadsboulevard dat de Spinozaweg, de Thomas à Kempisweg en de Cartesiusweg teruggaan van twee keer twee rijstroken naar twee keer één rijstrook. Oversteekbaarheid is ook een belangrijk punt van aandacht voor andere drukke straten in West, vooral voor de Vleutenseweg. Een ander aandachtspunt is het sluipverkeer dat files op de huidige stadsboulevard op de Lessinglaan probeert te vermijden. Daarvan heeft bijvoorbeeld de Johan Wagenaarkade veel te lijden. Bij de herinrichting van de Amsterdam Rijnkanaalzone zullen we daar rekening mee houden. Een andere kwestie die heel sterk speelt, is de hoeveelheid verkeer van en naar het centrum van Utrecht. Deze discussie speelt vooral een rol bij de inrichting van het Westplein. Ook hier is de komende jaren veel aandacht voor nodig.

Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit, Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling, wijkbureau West.

Inzet budget: Autoprogramma.

Inzet partners: Diverse belanghebbenden.

Verantwoordelijke afdeling: Milieu en Mobiliteit.

Doorgaande fietsroutes

In West is de verbetering van diverse doorgaande fietsroutes uitgevoerd of in uitvoering. Het gaat om de route vanaf de nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal naar de binnenstad en de route door de Cremerstraat. In de Cremerstraat hangt planvorming en uitvoering samen met de plannen van Pro Rail voor de spoorverdubbeling en de vernieuwing van de warmteleiding van Eneco. Op bestuurlijk niveau staan deze fietsroutes niet ter discussie, maar omwonenden willen graag meepraten over de uitvoeringsaspecten. Voor het verkrijgen van een goed draagvlak is het nodig veel aandacht te besteden aan communicatie met bewoners.

Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit, wijkbureau West.

Inzet budget: Programma Fiets.

Inzet partners: Fietsersbond en bewoners.

Verantwoordelijke afdeling: Milieu en Mobiliteit

Fietsparkeren

In grote delen van West, met name in Lombok en Nieuw Engeland, is sprake van een groot tekort aan fietsstallingsmogelijkheden. Alle aanwezige fietsenrekken staan meer dan vol. Vaak is er geen ruimte meer voor extra fietsenrekken. In een aantal gevallen is het vinden van ruimte mogelijk door autoparkeerplaatsen op te heffen. In delen van de wijk is het ‘gevecht om de buitenruimte’ dermate hoog dat niet van bewoners gevraagd kan worden om draagvlak aan te tonen voor het plaatsen van fietsrekken/klemmen. Hier zal de gemeente, vanuit de keuze om het fietsgebruik te stimuleren (en daarmee het fietsparkeren te faciliteren) een nadrukkelijker rol moeten oppakken. Een laatste ‘wapen’ zijn de weesfietsenacties. Die blijven ook in 2017 hard nodig.

Inzet gemeente: Milieu en Mobiliteit, Stadsbedrijven, wijkbureau West.

Inzet budget: Programma Bereikbaarheid (budget fietsparkeren) en op aanvraag uit het initiatievenfonds.

Inzet partners: Bewoners.

Verantwoordelijke afdeling: Milieu en Mobiliteit, Stadsbedrijven.

Gebieds- en buurtaanpakken

In sommige buurten in West is sprake van meervoudige, soms ernstige problematiek en meer dan gemiddeld veel problemen. Die zijn al dan niet verborgen achter de voordeur. Het gaat hier om buurten als Halve Maan-Noord, delen van Lombok en het Verdomhoekje. In deze buurten is een integrale buurtaanpak een goed middel om de problematiek in samenhang aan te pakken, samen met verschillende partners. Die partners kunnen ook (creatieve) ondernemers of initiatiefnemers zijn.

Een buurtaanpak wordt vaak gestart als zich in een buurt een veelzijdige problematiek voordoet die vraagt om een gezamenlijke aanpak van verschillende spelers. Spelers zijn verschillende gemeentelijke afdelingen, woningcorporaties, welzijnsinstellingen, buurtteams, politie, bewoners, ondernemers, etcetera. Doordat betrokken partijen een gezamenlijke analyse maken van de problemen in een buurt, kunnen die partijen vervolgens beter hun inzet op elkaar afstemmen en mogelijk ook een gezamenlijk plan van aanpak opstellen. Dat levert synergie op. Er is minder kans op overlap of lacunes in de aanpak. Vaak werkt het stimulerend voor betrokkenen om te zien dat andere partijen ook bezig zijn. Resultaten op het ene deelgebied werken ook positief uit op andere deelgebieden. Een buurtaanpak leent zich vaak heel goed voor co-creatie, een benadering waarbij bewoners en ondernemers niet louter worden gezien als consumenten van beleid van instanties, maar veel meer als mede-actoren in de aanpak van problemen.

Buurtaanpak Halve Maan-Noord

In de Halve Maan-Noord spelen meerdere problemen. Een deel van de w woningen is nog van slechte kwaliteit, de buitenruimte kent hier en daar gebreken, de winkelstrip aan het Herderplein maakt een verloederde indruk en last but not least: veel bewoners kampen met diverse persoonlijke problemen.

De woningverbetering door Mitros is inmiddels in volle gang en zal in 2017 voortgezet worden. In 2017 zal ook verdere planontwikkeling plaatsvinden voor nieuwbouw van woningen op de Dickensplaats. Het Herderplein is het centrale plein in de Halve Maan Noord. Het verlaagde middengedeelte van dit plein is een kunstwerk van Jan Boon. De kwaliteit van de verharding is erg slecht. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om dit kunstwerk op te knappen. Naar verwachting zal het werk in 2017 kunnen worden uitgevoerd. Voor een aantal flats zullen tuinen worden toegevoegd. Mitros en gemeente zijn hierover in gesprek. Realisatie zal in 2017 (mogelijk 2018) plaatsvinden, aansluitend op de renovatie van de betreffende flats. Verder liggen er plannen voor de Wagenaarkade (visie ARK-zone) en de route rond het stadsstrand. Bij de herinrichting van de Johan Wagenaarkade zal veel aandacht uitgaan naar een betere verkeersveiligheid. Veel huishoudens in de Halve Maan-Noord kennen multi-problematiek (psychische, sociale en/of gezondheidsproblemen, vaak in combinatie met armoede en of schulden). Veel van deze multi-problem huishoudens zijn in beeld bij het buurtteam. In 2017 zal de aandacht blijven uitgaan naar adequate hulpverlening op individueel niveau, zo mogelijk aangevuld met maatregelen op buurtniveau.

Inzet gemeente: diverse organisatieonderdelen.

Inzet budget: verschillende programmaonderdelen.

Inzet partners: Mitros, Me'kaar, buurtteam.

Verantwoordelijke afdeling: wijkbureau (coördinatie).

Buurtaanpak Lombok Oost

Een speerpunt van de buurtaanpak Lombok behelst de aanpak van de sociale veiligheid. In de afgelopen periode is gebleken dat er toenemende overlast wordt ervaren die gerelateerd is aan drugs. Zowel softdrugs als harddrugs. De overlast heeft bijvoorbeeld te maken met handel op straat en intimiderend gedrag van betrokkenen naar bewoners. De gemeente, de politie en het jongerenwerk zetten al extra capaciteit in om de overlast tegen te gaan. Dat zal in 2017 worden voortgezet, waarbij de gezamenlijke inzet ook meer planmatig zal worden aangestuurd.

In Lombok bevindt zich een buurt, complex 507, met goedkope sociale huurwoningen die in slechte staat zijn. Net als in de Halve Maan Noord kennen veel huishoudens hier multi-problematiek (psychische, sociale en/of gezondheidsproblemen, vaak in combinatie met armoede en of schulden). Veel van deze multi-problem huishoudens zijn in beeld bij het buurtteam. De sociaal makelfunctie wordt in complex 507 uitgevoerd door Wishing Well West. Verder is voor de aanpak van Lombok Oost heel belangrijk de aanpak van de Kanaalstraat en de Damstraat. Zie daarvoor hoofdstuk 5. Zoals eerder in Halve Maan-Noord en Nieuw Engeland zal in Lombok-Oost door Young Professionals een ‘buurtverkenning’ gaan plaatsvinden met gezondheid als insteek.

Inzet gemeente: diverse organisatieonderdelen.

Inzet budget: verschillende programmaonderdelen.

Inzet partners: politie, jongerenwerk, Me'kaar, buurtteam, Wishing Well West.

Verantwoordelijke afdeling: wijkbureau en wijkveiligheid.

Buurtaanpak ‘Verdomhoekje’

De jaren door is er in het ‘Verdomhoekje’ sprake van overlast, met name van de bezoekers van de horeca van het Wolff en Dekenplein. De klachten daarover in de buurt zijn: hangen in de portieken, lawaai van de bezoekers en vervuiling. Wij werken aan een nieuwe aanpak van het Wolff en Dekenplein. Hierbij is de vreedzame wijk het uitgangspunt en is mediation het in te zetten middel. We streven naar het opstellen van een ‘samenleefcontract’ tussen alle belanghebbenden – bewoners, ondernemers, huiseigenaren en gemeente- waar alle partijen zich aan willen en zullen houden. De gemeente onderzoekt hoe een beter gebruik van de panden aan het plein te realiseren valt, met minder hinderlijke horeca, en een meer buurt-ondersteunende invulling. Tegelijkertijd bereidt Mitros de aanpak voor van de woningen in het Verdomhoekje. Er komen aanpassingen die ervoor zorgen dat er niet meer in de portieken gehangen kan worden. Mekaar en JoU zijn actief in de buurt met inzet voor jongeren en extra aandacht voor de overlast die sommige kinderen veroorzaken. Daarbij hebben ze intensief contact met een aantal actieve ouders.

Inzet gemeente: Uitvoeringsorganisatie VTH, Veiligheid, REO.

Inzet budget: Wijkveiligheid, Mitros.

Inzet partners: Politie, JoU, Mitros.

Verantwoordelijke afdeling: Wijken.

Bijlage

Projectenoverzicht