Op 20 november 2014 heeft de gemeenteraad besloten om de bijgaande lijst vast te stellen. Hierbij is tevens besloten om jaarlijks een actuele lijst toe te voegen aan de P&C cyclus, zodat deze door de gemeenteraad beoordeeld kan worden. Onderliggend document is ten behoeven van de programma begroting 2017.

Bij toekomstige voorstellen over het uitvoeren van economische activiteiten door de gemeente zal een paragraaf gewijd zijn aan integrale kostprijs en algemeen belang.

Economische activiteiten die in het algemeen belang onder kostprijs worden aangeboden.

De navolgende activiteiten worden in het algemeen belang onder kostprijs aangeboden. Bij iedere activiteit is een motivering opgenomen.

1. Bevoorrading horeca aan de werven met elektrische boot

Deze boot valt onder verantwoordelijkheid van Stadswerken en is ingesteld voor het bevoorraden van bedrijven die liggen aan de singels. Hij wordt aangedreven door een elektromotor waardoor er een ‘schoon’ en geluidsarm alternatief is voor bevoorrading van bedrijven in de binnenstad. Door vervoer over water wordt de verkeersdruk rondom de grachten ontlast. Hierdoor is er een betere doorstroom van het overig verkeer, wordt de monumentale waarde van de kades, werven en werfkelders niet aangetast door allerlei verkeersbewegingen en tevens leidt de inzet van de boot tot een betere luchtkwaliteit. De inzet van de boot kost meer dan de te genereren opbrengsten. De markt kan echter zo’n boot niet zonder meer aanbieden onder dezelfde condities waardoor het een goedkoop alternatief wordt voor afnemers.

2. Kredietverlening: sociale leningen en saneringskredieten

Binnen het dienstenpakket van Werk en Inkomen komt kredietverlening voor. Dit betreft twee soorten van kredietverlening te weten Sociale leningen en Saneringskredieten. De kredietverstrekking vindt plaats onder de entiteit Kredietbank, een onderdeel van Werk en Inkomen. De Kredietbank valt onder de reikwijdte van de Wet Fido en valt qua toezicht onder de AFM. Daarnaast conformeert de kredietbank zich aan de gedragscode Sociale Kredietverlening, opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK).

Eén van de gedragscodes houdt in dat de kredietbank handelt zonder winstoogmerk. Het te hanteren rentepercentage bevindt zich dan ook in de onderkant van de markt. Daarnaast wordt een sociaal incassobeleid toegepast. De dienstverlening is nauw verweven met de Schulddienstverlening en stelt Werk en Inkomen in staat daadkrachtig de schuldenproblematiek van onze cliënten aan te pakken.

De vraag of de Wet Markt en Overheid van de toepassing is bij Kredietverlening moet bevestigend worden beantwoord. De door Werk en Inkomen gehanteerde rentepercentages volgen de markt, waarbij de rentepercentages zich duidelijk aan de onderkant van de markt bevinden.

De markt vult echter niet het gat van het door Werk en Inkomen aangeboden leenstelsel op. Het saneringskrediet is een onderdeel binnen de schulddienstverlening en zonder dit krediet slaagt de sanering niet. De sociale leningen kennen een zeer beperkte doelgroep waarbij de hoogte van het krediet zeer beperkt is. Zouden onze cliënten zich tot de markt wenden dan zijn ze aangewezen op, door het intrinsieke risico dat zij met zich meedragen, het duurste aanbod in de markt. Dit staat haaks op het beleid van Werk en Inkomen. Vandaar dat deze economische activiteit onder kostprijs wordt aangeboden.

3. Voorlichting seksuele gezondheid op het MBO

Volksgezondheid Gemeente Utrecht geeft voorlichting op MBO-scholen om de seksuele gezondheid van leerlingen op deze scholen te bevorderen. Het college van Burgemeester en Wethouders draagt in ieder geval zorg voor het bijdragen aan opzet, uitvoering en afstemming van preventieprogramma's, met inbegrip van programma's voor de gezondheidsbevordering.

De voorlichtingen worden uitgevoerd op MBO-scholen. Dat is van belang, omdat uit landelijk onderzoek blijkt dat vooral lager opgeleide jongeren een kwetsbare groep vormen als het gaat om hun seksuele gezondheid. Zo is deze groep vaker al op jonge leeftijd seksueel actief, heeft ze minder kennis over seksualiteit, anticonceptie en soa, komen er vaker ongeplande zwangerschappen voor en krijgt deze groep vaker te maken met grensoverschrijdend gedrag. Voor de voorlichtingen wordt overigens een kleine financiële bijdrage gevraagd, zodat een school en haar management zich bewust committeren. Deze economische activiteit wordt op korte termijn afgebouwd.

4. Weerbaarheidstraining Kom op voor Jezelf.

Gemeente Utrecht Volksgezondheid biedt de groepen 7 en 8 de weerbaarheidstraining ‘Kom op voor Jezelf’ aan. De gemeente wil dat jongeren veilig kunnen opgroeien tot gezonde, zelfstandige en betrokken burgers.

In alledaagse situaties weten de meeste kinderen heel goed wat ze wel willen en wat niet. Ze kunnen hun wensen aangeven en grenzen stellen en reageren als deze worden overschreden. Alleen zijn niet alle situaties alledaags en moeten kinderen steeds steviger in hun schoenen staan. In de training krijgen de leerlingen een stevige basis voor hun toekomst aangeboden en worden deze gekoppeld aan inhoudelijke onderwerpen zoals seksualiteit, alcohol, pesten, groepsdruk en veilig internet gebruik. De gemeente biedt deze training tegen een beperkte financiële vergoeding aan, zodat een school en haar management zich bewust committeren. Er loopt een proces om seksuele voorlichting als economische activiteit van de lijst Wet Markt en Overheid te halen.

5. Sportvoorzieningen en welzijnsvoorzieningen voor de inwoners van Utrecht

Sportparken, zwembaden, sporthallen, welzijnsvoorzieningen, sport en spelmaterialen, etcetera worden onder integrale kostprijs aangeboden. De activiteiten dienen de volksgezondheid, het welzijn en zelfredzaamheid van de burger en het gebruik van deze producten is zonder financiële stimulering niet voor iedereen weggelegd. Voor deze producten ontstaat een onrechtvaardige hoge uitkomst (entree / huur) indien de integrale kostprijs wordt doorgevoerd wat de toegankelijkheid van dergelijke voorzieningen voor alle bevolkingsgroepen in het kader van welzijn en volksgezondheid ernstig kan gaan belemmeren. Het is in het algemeen belang van alle inwoners van de gemeente dat deze voorzieningen toegankelijk en bereikbaar zijn.

6. Verhuur accommodaties ten behoeve van sport, gezondheid en welzijn

Sport-, gezondheids- en welzijnsaccommodaties hebben verschillende maatschappelijke functies, zoals het tegengaan van hangjongeren, bevordering van integratie, het bewerkstelligen van een goed woon- en vestigingsklimaat, opvang dak- en thuislozen, junks, blijf van mijn lijfhuis, etcetera. In het bijzonder ziet de gemeente een belangrijke maatschappelijke rol weggelegd voor sportverengingen en welzijnsorganisaties die een samenbindende functie in de wijk vervullen dan wel instellingen die een verzorgende of maatschappelijke taak vervullen. Deze organisaties hebben in de regel geen financiële middelen om marktconforme huurprijzen te betalen voor huisvesting en zijn voor hun bestaan aangewezen op hulp van bijvoorbeeld de overheid. Ook de aan de functie ondersteunende horeca wordt hieronder geschaard, zoals horeca ondersteunend aan het zwembad, de sporthal, multifunctionele accommodaties, et cetera.

7. Beschikbaar stellen van gemeentelijke gebouwen aan bewoners(groepen), belangengroepen en maatschappelijke instellingen voor sociale, (natuur) educatieve en culturele activiteiten

Met het beschikbaar stellen van gebouwen aan bewoners(groepen), belangengroepen en maatschappelijke instellingen voor sociale, (natuur) educatieve en culturele activiteiten, bevordert de gemeente de participatie in de samenleving en wordt de kracht van de stad ondersteund. Er is een risico dat concurrentieverstoring kan ontstaan met andere ondernemingen die binnen de gemeentegrenzen actief zijn op het gebied van verhuur van gebouwen. Hierbij moet in aanmerking worden genomen dat de accommodaties uitsluitend gebruikt gaan worden als openbaar gebouw ten behoeve van doelgroepen zonder winstoogmerk. Deze doelgroepen hebben in de regel geen financiële middelen om marktconforme huurprijzen te betalen voor huisvesting. Door uitsluitend non-profitdoelgroepen de mogelijkheid te geven onder integrale kostprijs een gebouw of ruimte te huren, wordt gewaarborgd dat er geen concurrentievervalsing gaat plaatsvinden met ondernemers die in deze sector actief zijn.

8. Tijdelijke verhuur vastgoed vanwege antikraak, strategisch bezit, of voorraadfunctie

Tijdelijke verhuur is soms noodzakelijk. Partijen die tijdelijk huren weten dat zij op termijn het pand moeten verlaten en daarom zullen zij niet investeren in het pand om langdurig te blijven zitten waardoor een hoge huurprijs gelijk aan integrale kostprijs niet betaald zal worden. Marktpartijen gebruiken ook constructies met tijdelijke verhuur waarbij geen integrale kostprijs maar marktprijs wordt verlangd. De marktprijs is bepaald op wat een potentiele huurder bereid is te betalen. De marktprijs kan daardoor lager liggen dan de integrale kostprijs. Het ontbreken van huurbescherming voor tijdelijke huurcontracten is overigens ook een reden om niet de integrale kostprijs door te rekenen in de huurprijs. Een potentiele huurder loopt risico’s omdat hij geen zeker bestaan heeft in het gehuurde object. Dit rechtvaardigt een lagere prijs.

Door uit te gaan van integrale kostprijs in plaats van marktprijs, loopt de gemeente gevaar dat panden helemaal niet meer tijdelijk verhuurd kunnen worden met alle nadelen, zoals geen beheer en onderhoud en verloedering, daarbij.

9. Onrendabele top bij verhuur, verkoop of andere vervreemding vastgoed of grond (negatieve grondexploitatie)

Bij vastgoed- of grondvervreemding of verhuur (anders dan bedoeld bij punt 5, 6, 7 en 8) wordt de marktprijs aangehouden. Dit is gebruikelijk binnen die markt. De kostprijs is afhankelijk van de investering die is gedaan bij het verkrijgen, oprichten of renoveren van het vastgoed of de grond. Deze investering kan hoger zijn dan de marktprijs bij verhuur, verkoop of andere vervreemding. In het algemeen belang kan dat nodig zijn om verloedering van de stad tegen te gaan, de stad op strategische punten te verfraaien of een extra investering te doen bij een grote gebiedsontwikkeling, waarbij de markt soms niet de wil of mogelijkheid heeft om te investeren. De afweging waarom en op welke wijze wordt geïnvesteerd vindt overigens plaats in de raadsvoorstellen inzake de exploitaties.

10 Het bieden van parkeergelegenheid in belanghebbende garages

Binnen de Gemeente Utrecht bevindt zich een achttal zogenaamde belanghebbende parkeergarages. Tegen betaling kan gebruik worden gemaakt van deze parkeervoorzieningen. Uniek aan deze afgesloten parkeergelegenheden is dat ze allemaal gelegen zijn in, en nabij, de drukke binnenstad van Utrecht. Op deze locaties is er sprake van een beperkt aantal parkeerplaatsen, hoewel de bevolkingsdichtheid zeer hoog is in vergelijking met minder stedelijke gebieden. Voor bewoners van deze omgeving is het mogelijk om een parkeervergunning aan te schaffen. Echter, doordat er weinig parkeerplekken zijn, in verhouding tot het relatief hoge aantal bewoners, is het lang niet altijd mogelijk een parkeervergunning te bemachtigen. De belanghebbende parkeergarages bieden in dit kader een alternatief/verruiming van de capaciteit. Het heffen van parkeerbelasting in de vorm van vergunningen is sec geen economische activiteit. Echter, het aanbieden van inpandige parkeergelegenheid is een economische activiteit die tevens door marktpartijen kan worden aangeboden. In de desbetreffende wijken is een inpandige parkeervoorziening economisch niet aantrekkelijk, aangezien het alleen om bewoners gaat. Het is niet wenselijk om een grote commerciële parkeergelegenheid zich in deze gebieden te laten huisvesten. De (externe) verkeersdruk (van auto’s) en de hiermee samenhangende algehele leefbaarheid in deze centraal stedelijke woonwijken zou hierdoor in het geding komen. Met belanghebbende garages wordt meer capaciteit gecreëerd, zonder dat dit ten koste gaat van de openbare ruimte en leefbaarheid. Omdat de belanghebbende garages in het verlengde liggen van de bewonersvergunningen voor het straatparkeren is het alleen mogelijk om een abonnement te krijgen wanneer je daadwerkelijk in het rayon woont waarin de belanghebbende garage staat. Derhalve zijn belanghebbende garages een economische activiteit die wordt uitgevoerd in het algemeen belang.

11. In eigendom hebben en exploiteren parkeergelegenheid in openbare garages

De Gemeente Utrecht heeft verschillende openbare parkeergarages (Grifthoek, Kruisstraat en vanaf half 2014 de Kop van Lombok en eind 2015 parkeergarage Vaartsche Rijn) in eigendom. Deze openbare parkeergarages worden door de gemeente in het algemeen belang onder kostprijs geëxploiteerd. De voornaamste redenen hiervoor zijn:

•  Het verplaatsen van autoparkeren van de straat naar de garage. Dit verbetert de openbare ruimte en het straatbeeld van de historische binnenstad van Utrecht.
•  het invloed kunnen uitoefenen op de parkeerstromen in het centrum (meer spreiding over de stad). Hierbij is het streven minder auto’s door de binnenstad te laten rijden, maar deze aan de randen van de stad inpandig te laten parkeren.
•  In het geval van de Kop van Lombok en de Vaartsche Rijn garage speelt mee dat een parkeergarage in de omgeving de gebiedsontwikkeling (Kop van Lombok en Rotsoord) kan bevorderen. Daarnaast zal de parkeerdruk in deze gebieden toenemen en is een verhoogde parkeercapaciteit noodzakelijk.

De prijsstelling in de gemeentelijke parkeergarages zijn niet gebaseerd op een integraal kostprijstarief, maar op de verwachte prijs die de automobilist bereid is te betalen voor het stallen van zijn auto in een parkeergarage aan de randen van het centrum. De prijs dient daarom lager te liggen dan het straatparkeertarief in het gebied. Gezien de verschillende bezettingsgraden in de gemeentelijke garages is dit niet altijd een tarief tegen integrale kostprijs. Een kostendekkend tarief zou ervoor zorgen dat de minder goed bezette garages een stuk duurder zouden worden. Aangezien niet alle garages even hoge kosten hebben, zou het ook zorgen voor een verscheidenheid aan verschillende tarieven. Dit is onwenselijk aangezien hierdoor een differentiatie optreedt tussen verschillende delen van de stad. Bovenstaande kan er zelfs voor zorgen dat een hoger tarief zou moeten worden gevraagd dan parkeren op straat. Dat effect doorkruist de doelstellingen van het beleid rondom garageparkeren.

12. Het bieden van parkeergelegenheid in P+R voorzieningen

De Gemeente Utrecht heeft momenteel vier parkeervoorzieningen aan de randen van de stad (P+R Westraven, P+R de Uithof, P+R Muziekcentrum Vredenburg en P+R Papendorp). Tegen betaling kan geparkeerd worden op deze locaties en, afhankelijk van de locatie, over worden gestapt op een tram of bus richting het centrum van Utrecht. De vervoersprestatie is inbegrepen in het tarief. Er is hier sprake van een economische activiteit.

Voor deze activiteit wordt geen integraal kostprijstarief gevraagd. Net als bij de andere (fiets-) parkeervoorzieningen is de kostprijs van de voorziening niet leidend bij het bepalen van de prijs, maar een inschatting van de optimale prijs voor het bereiken van de beleidsdoelstellingen. Om automobilisten te verleiden niet de stad in te rijden, maar hun auto te parkeren aan de rand van de stad om vervolgens over te stappen op het openbaar vervoer, dient er sprake te zijn van een aantrekkelijk tarief. Net als bij andere parkeergarages wordt er bij de ene P+R voorziening meer gebruik gemaakt van het P+R product, dan bij andere. Ook zijn de kosten van verschillende garages niet altijd gelijk aan elkaar. Daarnaast is het zo dat het P+R tarief sowieso onder de kostprijs ligt. Het doorbelasten van het integrale kostprijstarief aan P+R gebruikers doorkruist de doelstellingen van het P+R beleid.

Dit beleid voorziet in het terugdringen van het aantal auto’s in Utrecht. Minder auto’s betekent minder vervuiling, betere doorstroming en in grote lijnen een verbeterde leefbaarheid en bereikbaarheid van de Gemeente Utrecht. Derhalve kan er gesproken worden van een economische activiteit in algemeen belang.

13. Exploitatie van fietsenstallingen

De Gemeente Utrecht heeft verschillende fietsenstallingen in exploitatie. Het betreft hier een economische activiteit waarbij geen sprake is van doorberekening van integrale kostprijs. Immers, het stallen van fietsen is in Utrecht (de eerste dag) gratis. De integrale kosten van het fietsparkeren zijn dusdanig hoog dat er bij een bescheiden vergoeding voor fietsparkeren geen sprake is van de integrale kostprijs. De prijsstelling van fietsparkeervoorzieningen ligt in lijn met de ambities van Utrecht op het gebied van fietsgebruik. Utrecht wil fietsstad van Nederland worden. Een stad waarin de fiets het primaire vervoersmiddel is. Deze ambitie wordt gevoed door de wens om de openbare ruimte te verbeteren door minder slordig gestalde fietsen. Daarnaast draagt fietsverkeer bij aan het terugdringen van het autoverkeer in de stad wat goed is voor, enerzijds, de luchtkwaliteit in het centrum en, anderzijds, de doorstroming van het verkeer. Ten derde is het voor de fietser gezond om de lichaamsbeweging te hebben. Een vierde voordeel van het fietsbeleid is dat fietsen die gestald staan in stallingen geen object worden van diefstal.

De doelstellingen van het fietsbeleid zijn al met al vierledig: het draagt bij aan een goede openbare ruimte, het verminderd het autoverkeer in de stad, het draagt bij aan de gezondheid van de Utrechter en de kans op fietsdiefstal verminderd aanzienlijk. Het alternatief voor het door de gemeente exploiteren van deze fietsenstallingen is een marktpartij die de fietsparkeervoorzieningen aanbiedt. Deze marktpartij zal een rendabel verdienmodel moeten hanteren om de fietsparkeervoorziening te kunnen blijven aanbieden. Dit betekent dat niet alleen de integrale kostprijs van de voorziening zal worden doorbelast aan de klant, maar tevens een marge om het winstoogmerk van een private onderneming te kunnen realiseren. Dit resulteert in een prijs voor het stallen van fietsen die aanmerkelijk hoger zal liggen dan de prijs waarvoor de gemeente deze dienst aanbiedt. Een hoge(re) prijs voor het stallen van fietsen leidt ertoe dat mensen niet bereid zullen zijn hun fietsen te stallen in stallingsvoorzieningen en fietsgebruik niet verder wordt gestimuleerd. Hierdoor komen de doelstellingen van het fietsbeleid in het geding. Het belang van deze doelstellingen voor Utrecht is zwaarwegend.

14. Het bieden van fietsparkeergelegenheid in buurtfietsenstallingen en fietstrommels

De gemeente biedt tegen betaling stallingsplekken voor fietsen aan in buurtstallingen en fietstrommels. Het aanbieden van deze voorzieningen ligt in lijn met het fiets(-parkeer) beleid zoals weergegeven in het onderdeel ‘exploitatie van fietsenstallingen’. Buurtfietsenstallingen en trommels bevinden zich voornamelijk in de wijken. Waar het bij openbare fietsenstallingen vooral gaat over de binnenstad en het stationsgebied, richten buurtfietsenstallingen en fietstrommels zich voornamelijk op een leefbare openbare ruimte in de woonwijken.

De tarifering voor een abonnement voor een buurtstalling of voor een fietstrommel wordt, net als bij andere parkeervoorzieningen, bepaald op basis van een inschatting van de kosten die mensen bereid zijn te maken voor het inpandig stallen van hun fiets. Dit resulteert in tarief dat niet gelijk is aan de integrale kostprijs van een locatie. Aangezien niet alle voorzieningen even hoge kosten hebben, zou een veelvoud aan tarieven voor buurtstallingen kunnen ontstaan. Wanneer de integrale kostprijs wordt doorbelast zal de prijs voor een abonnement gemiddeld toenemen waardoor de realisatie van de doelstellingen van het beleid in gevaar komt.

15. Het doorverkopen van weesfietsen

Ondanks het aanhoudende streven om de stallingscapaciteit voor fietsenstallingen meer in lijn te brengen met de vraag, is het regelmatig noodzakelijk om foutief geplaatste fietsen door de hele stad te verwijderen. Deze handeling is in zichzelf een publieke activiteit. Echter, weesfietsen die niet worden afgehaald bij het fietsdepot worden naar verloop van tijd doorverkocht. Dit om ervoor te zorgen dat er geen sprake is van een te grote voorraadvorming en er een onevenredige claim op de opslagcapaciteit wordt gelegd.

De prijs die wordt betaald voor de fietsen is de marktprijs van de desbetreffende fiets. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen twee verschillende tarieven afhankelijk van de staat van de fiets. Volgens de Wet zou de integrale kostprijs van de fiets moeten worden doorbelast. De markwaarde van de doorverkochte fietsen is in de regel dusdanig gering, dat deze vrijwel altijd onder de integrale kostprijs ligt. Dit valt te rechtvaardigen doordat, wanneer deze fietsen niet worden doorverkocht een oneindige behoefte zou ontstaan voor extra opslag. Daarnaast wordt dit vanuit het oogpunt van hergebruik niet acceptabel geacht.

16. Verstrekken van leningen ter bevordering van energiebesparing en duurzame opwekking

Binnen het programma Utrechtse Energie worden leningen verstrekt aan verschillende actoren in het speelveld van energiebesparing en duurzame energieopwekking. Dit zijn enerzijds leningen die direct gericht zijn op het niveau van de consument van energie. Denk hierbij aan scholen en particulieren. Anderzijds bestaat er een lening die focust op het faciliteren van de Utrechtse bedrijvigheid om zichzelf te organiseren en als bedrijven gezamenlijk tot energiebesparing en duurzame opwekking te komen en aan een stichting die bedrijven financieel ondersteunt met leningen en participaties. Het verstrekken van leningen is een economische activiteit door private partijen zoals banken, investeringsmaatschappijen of andere particuliere geldschieters. Echter, zij zijn niet altijd bereid krediet te verstrekken ten behoeve van ontwikkeling van nieuwe technologieën, aan investeringen met lagere rendementen of kleine leningen waarbij relatief hoge transactiekosten zijn. Wanneer maatschappelijke organisaties, bewoners en/of bedrijven geen eigen reserves te hebben om investeringen te doen in duurzaamheid, en de private financiers niet voldoende zekerheid hebben of de kosten (nog) te hoog vinden, komt de markt niet tot ontwikkeling. Het is juist deze ontwikkeling die noodzakelijk is voor het bereiken van de doelstellingen van het programma Utrechtse Energie. Om de doelstellingen in CO₂ reductie en de opwekking van duurzame energie, waarbij de investeringen en initiatieven die zorgen voor het bereiken van deze doelstellingen voortkomen uit de private sector, te realiseren, is het noodzakelijk om de markt op gang te helpen. Een rol die de markt nog niet in een dusdanige mate oppakt dat de doelstellingen van het beleid worden bereikt. De economische activiteit van het verstrekken van leningen wordt gegeven deze situatie uitgevoerd door de Gemeente Utrecht. Het streven is om de markt op gang te helpen, en zodra dit niet meer nodig is, deze economische activiteit over te laten aan de markt zelf. Tot dat moment is er echter sprake van een economische activiteit in algemeen belang aangezien de beleidsdoelstellingen anders niet worden gerealiseerd.

17. Het informeren en adviseren van marktpartijen inzake Utrechtse Energie

Binnen het programma Utrechtse Energie wordt de markt voor energiebesparing en duurzame opwekking nog op een andere manier op gang geholpen dan door het verstrekken van de hierboven beschreven kredieten. Het is immers niet voldoende om louter aantrekkelijk krediet beschikbaar te krijgen, ook moet het bewustzijn, de kennis en de informatie aanwezig zijn met betrekking tot energiebesparing en duurzame energieopwekking. Wanneer dit ontbreekt zal de markt op dit gebied niet op gang komen. Een verschijnsel dat in de weg staat van de beleidsdoelstellingen van het programma Utrechtse Energie. In dit kader wordt vanuit het programma geïnformeerd en geadviseerd over energiebesparing en duurzame energieopwekking. Dit ook nadrukkelijk vanuit de gedachte dat de markt in staat wordt gesteld zichzelf te organiseren en vooruitgang te boeken op het gebied van energiebesparing en nieuwe vormen van energieopwekking. Informeren en adviseren is een economische activiteit die, in mindere mate, ook zou kunnen worden uitgevoerd door de markt. Denk aan adviesbureaus, accountants, installatie- en bouwbedrijven en energieleveranciers. Echter, de economische waarde van dit advies en deze informatie is op dit moment niet voldoende voor deze marktpartijen om dit zelfstandig te doen. Om de markt op gang te helpen en via die weg de beleidsdoelstellingen te realiseren worden binnen het programma Utrechtse Energie deze activiteiten uitgevoerd in het algemeen belang.

18. Economische activiteiten schoon vervoer

Binnen het (deel-) programma schoon vervoer worden onderstaande economische activiteiten onderscheiden:

1. Het aanbieden van oplaadpalen voor elektrische voertuigen.
2. Het aanbieden van intelligente bandenpompen.

1. Het aanbieden van oplaadpalen voor elektrische voertuigen

Binnen het (deel-)programma schoon vervoer worden oplaadpalen voor elektrische voertuigen gerealiseerd en geëxploiteerd. Het programma schoon vervoer is onderdeel van het overkoepelende programma Luchtkwaliteit, van waaruit het wordt gefinancierd en draagt bij aan de doelstellingen van dit programma op het gebied van de luchtkwaliteit en de invloed die dit heeft voor de leefomgeving, het klimaat en de gezondheid van mensen. Het programma luchtkwaliteit richt zich op schone lucht in Utrecht. Het realiseren en exploiteren van oplaadpalen voor elektrische voertuigen is een economische activiteit. In theorie zouden marktpartijen als energiemaatschappijen en wellicht tankstations, of geheel nieuwe bedrijven die zich richten op deze vorm van vervoer, oplaadpalen kunnen realiseren en exploiteren. De realiteit leert echter dat de markt nog geen (afdoende) zakelijke rechtvaardiging heeft kunnen vinden voor de grootschalige exploitatie van oplaadpalen. Omdat de ontwikkeling van elektrisch rijden van groot belang is voor de realisatie van de doelstellingen op het gebied van luchtkwaliteit is het voor het behalen van de doelstellingen van belang dat deze markt op gang wordt geholpen. Dit gebeurt (op verschillende niveaus van overheid) door de stimulering van het gebruik van elektrische auto’s. In het verlengde hiervan is het echter wel noodzakelijk om oplaadpunten aan te bieden om elektrisch rijden praktisch mogelijk te maken. Marktpartijen weten deze behoefte nog niet voldoende te vinden wat er weer voor zorgt dat het minder aantrekkelijk is om elektrisch te gaan rijden. Om deze spiraal te doorbreken, die in de weg staat van het bereiken van de gestelde beleidsdoelen, realiseert en exploiteert de gemeente oplaadpalen. Dit wordt uitgevoerd door een marktpartij, als resultaat van een Europese aanbesteding van realisatie, onderhoud, beheer en services voor oplaadinfrastructuur. Het realiseren en exploiteren van oplaadpalen is bedoeld om de markt op gang te brengen om er zodoende voor te zorgen dat er op termijn wel een zakelijke rechtvaardiging is voor het exploiteren en realiseren van laadpalen door de markt zelf. Tot de tijd dat de markt het zelf oppakt is het aanbieden van oplaadpalen door de gemeente een economische activiteit die wordt uitgevoerd in het algemeen belang.

2. Het aanbieden van intelligente bandenpompen

Binnen het programma luchtkwaliteit worden intelligente bandenpompen gerealiseerd. Binnen dit project worden op een aantal strategische locaties in Utrecht duurzame bandenpompen gerealiseerd die vrij toegankelijk zijn. Een intelligente bandenpomp meet de buitentemperatuur en zoekt de optimale bandenspanning hierbij. Het aanbieden van de bandenpompen kan gezien worden als economische activiteit aangezien tankstations deze dienst vaak ook aanbieden. Veelal tegen betaling van een vergoeding (0,50 euro) kan gebruik worden gemaakt van deze dienst. Dit kan als drempel worden ervaren door de automobilist. Daarnaast blijken de bandenpompen niet altijd even goed te functioneren. Beide factoren dragen bij aan het verschijnsel dat automobilisten hun bandenspanning maar zeer sporadisch controleren. Brandstofverbruik en de slijtage van banden is een belangrijke bron van fijnstof en extra uitlaatgassen in de lucht. Het verbeteren van de bandenspanning draagt hierdoor bij aan het afnemen van de hoeveelheid fijnstof en stikstofoxiden in de lucht en derhalve aan het behalen van de doelstellingen van het programma luchtkwaliteit. Tevens zal door het verlaagde brandstofverbruik de uitstoot van koolstofdioxide afnemen. Aangezien de automobilist in de huidige situatie in beperkte mate zijn banden controleert wordt er op dit gebied geen bijdrage geleverd aan het bereiken van de luchtkwaliteit doelstellingen. Aangezien hier kansen liggen, maar tot op heden door de markt nog beperkt worden gegrepen, springt de gemeente in dit gat. Het doel hiervan is ervoor te zorgen dat de markt dit voorbeeld overneemt.

19. Activiteiten die worden uitgevoerd in het kader van of naar aanleiding van grootschalige (sport)evenementen

De Gemeente Utrecht verbindt zich aan grootschalige (sport)evenementen. Ten behoeve van zo’n evenement kan de gemeente economische activiteiten verrichten die onder de kostprijs worden aangeboden. Te denken valt hierbij aan wegomleidingen / afzettingen, inzet van personeel, aanbieden van faciliteiten, et cetera. Met een grootschalig (sport)evenement plaatst de gemeente zich in de kijker bij de (inter)nationale sportliefhebber. Daarnaast kan een evenement bijdragen aan de lokale economie waaronder horeca, hotels, detaillisten, et cetera. Zonder inbreng van de gemeente is de kans heel klein dat zo’n grootschalig (sport)evenement in de gemeente plaatsvindt.

[1] In de bijlage bij het besluit van de economische activiteiten die in het algemeen belang onder kostprijs worden aangeboden is opgenomen dat deze activiteit wordt afgebouwd. Er zijn geen marktpartijen die de activiteit overnemen voor deze kwetsbare groep jongeren, waardoor de gemeente deze activiteit blijft voortzetten.

[2] Aanbod vanuit de gemeente stopt met ingang van schooljaar 2015/2016. De betreffende scholen zijn hierover geïnformeerd.

[3] Grondexploitaties worden tegenwoordig alleen geopend als er een positief saldo is. Wel kan er sprake zijn van een subsidie bijdrage. Dit wordt expliciet gerapporteerd. Bij lopende grondexploitaties kan uit het saldo worden opgemaakt of de kostprijs hoger is dan de marktwaarde. M.n. voor deze lopende grondexploitaties is indeling ‘algemeen belang’ van belang.

[4] Bij (sport)evenementen gelden de volgende principes:

De organisator van het evenement dient een aanvraag voor een vergunning in en betaalt daarvoor leges. Leges zijn kostendekkend.

Kosten die specifiek voor het evenement worden gemaakt worden doorberekend aan het evenement conform de Utrechtse regels voor kostentoerekening.

Omdat een eventuele inzet van de gemeente per evenement kan verschillen, is er geen eenduidige kostprijs te bepalen. Een evenement kan gesubsidieerd worden door de gemeente en deze subsidie kan in natura of in cash plaatsvinden. Bijdragen in natura worden gewoonlijk gewaardeerd tegen de kostprijs die de gemeente daarvoor betaald.